Blik

Einde van het jaar. Aan het begin overzie je het nog niet. Dan is het nog Een Heel Jaar. Maar na de zomer zetten de dagen het ineens op een hollen. En voor je het weet staat er ergens een rendier verdekt opgesteld in een tuin. Nou, dat zeg ik nou wel zo leuk, maar als het zover is staan die beesten zelden verdekt opgesteld. Nee, ze staan je in complete lichtstraten toe te schijnen. Meestal in de nek gehijgd door een arrenslee.

Moeder (2)

Vandaag is het in alle onvoorstelbaarheid tien jaar geleden dat mijn moeder overleed. De dag voor haar dood had mijn broer haar slaapkamer in de kerstlampjes gezet. Als om het sluipende naderende einde niet de kans te geven al het licht weg te nemen.

Wat was ze moe. Ze had tot het einde toe haar strijd gevoerd. In de stilte die haar zo eigen was. En met de geruisloze kracht die haar hele leven omlijstte. Ik weet nog dat ik die dag ineens vond dat ze zelf een beetje licht gaf. Dat ze er bij het kaarslicht uitzag als een meisje. Het lijf was klaar met de strijd, maar haar hoofd was wakker en helder. Hoe bijzonder is het dat je soms weet wat je niet kunt weten. En dat het op zo'n moment vanzelfsprekend is. Ze overleed de volgende ochtend.

Tien jaar. Ik kan het me helemaal niet voorstellen. Ik heb er beelden van nu bij, niet van een andere tijd, niet van een andere constellatie. Maar dat is natuurlijk ook waar het over gaat. Verbondenheid. Dat heeft niets te maken met fysieke aanwezigheid. Ze is gewoon verhuisd naar een eeuwig huisje in mijn hart.

Onvoltooid Tegenwoordige Tijd

Ineens is het koud. Dat doet voor mij altijd wat met de feestdagennotie. Met van dat laffe winterweer (formeel is het nog herfst) kan het altijd gewoon ieder moment in het jaar zijn. Dan kun je kerstbeesten in een etalage gooien en de straten volhangen met lelijke lampjes, het blijven willekeurige dagen. Maar komt er kou om de hoek kijken, zie ik in gedachten mannen die vanuit verre oorden besneeuwde files trotseren om naar huis te rijden voor de Kerst (zouden ze eens een liedje van moeten maken).

Met die feestdagengedachte in het achterhoofd reed ik gisterenmiddag (of vooral: stond ik stil) achter een tankwagen. Op de achterkant stond in grote letters OTT, een afkorting van de naam van het bedrijf. Maar een taalziel als ik las er meteen Onvoltooid Tegenwoordige Tijd in. Ik vond dat vroeger al een mooi begrip. Tegenwoordige tijd, duidelijk. Ik doe tegenover ik deed. Maar dat onvoltooide, dat vond ik er altijd bijzonder aan. Meer dan 'je bent het nog aan het doen' klonk erin door: het is nog onaf. Het is nog niet klaar. 

Daar stond ik in mijn eigen file. Niet onderweg naar huis voor de Kerst. Maar wel met het besef: wat zijn er nog veel dingen niet klaar. Soms zijn ze formeel zelfs (nog) niet eens begonnen (misschien een mooi moment om een Onvoltooid Toekomstige Tijd te introduceren, trouwens). Wat is er nog veel onvoltooid tegenwoordig. Waar ik naar mag kijken. Waar ik deel van uit mag maken. Waar ik, al dan niet aangelicht door een kerstlampje, blij mee mag zijn. Is dat niet een prachtig vooruitzicht? 

(Het fotootje heb ik weggehaald omdat er tegenwoordig zo gejaagd wordt op mogelijke auteursrechtschendingen.) 

Spekjes

Deze weken beginnen de dagen vroeg te huize V. Zo vroeg dat ik weleens vergeet dat om acht uur, als ik al heb zitten werken, de supermarkt nog maar net open is.

Zo ook vanmorgen. Ik rijd een leeg parkeerterrein op. De wereld voor mezelf. Voor mezelf? Nee, achter mij rijdt nog een auto en terwijl we diagonaal alle rijrichtingen negeren komen onze auto's uiteindelijk bij elkaar tot stilstand. Stille dans van de paardenkrachten.

Deerne

Dit weekend gehoord.

Vertrekkende meneer overhandigt mij zijn parkeerkaartje dat nog een uurtje meegaat: "Kiek 'ns hier, deerne."

Ik heb in tijden niet zo leuk geparkeerd.

Communicatie

Bij bedrijven en organisaties horen tekstschrijvers thuis op de communicatieafdeling. Want ze zijn de verbale vertalers van de boodschap.

Dat is allemaal erg leuk en het is ook een prachtig vak, communicatie, maar er kleeft een klein nadeeltje aan. Of nou ja, nadeeltje. Het heeft bijwerkingen. En een daarvan heeft ooit besloten hier erg bij te werken. Er kan geen bericht langskomen (denk brief, denk folder, denk telefoontje), of ik sla aan het ontleden. Wat wilt u van mij? En hoe wilt u dat van mij? Geldt overigens ook als ik zelf naar een bedrijf bel en dus zelf iets wil. Hoe word ik te woord gestaan? Hoe wordt gereageerd op mijn vraag?

Stenen

Gesprek met kennis (via de mail). Niet tevreden met haar werk. Te veel oude patronen in de organisatie, te weinig cohesie om daadwerkelijk samen vooruit te gaan. Maar ja. Wel vaste baan. Dus ja. Nou ja.

Het mooie Nederlandse woord 'comfortzone' ging zich er in mijn hoofd mee bemoeien. Zo plat als het is: als je verandering wilt, maar niets aanraakt, gaat er niets gebeuren. Weet ik zelf ook. Het belt nooit aan (wie mij goed kent zal dat zinnetje herkennen).

Ik schreef haar terug. Over wensen. En van daaruit terugrekenend over willen. Doen. Gaan. Actie. Beweging. En de bereidheid om stenen te verplaatsen.

En bij dat laatste zag ik ineens mijn huis voor me. Want hier worden letterlijk stenen verplaatst. En o, wat schept dat een ruimte. In het huis is één ding, maar ook in het hoofd zwaaien nieuwe ideeën.
Waaien andere briezen.
En aaien nog niet te plaatsen gedachten langs bestaande opstellingen.


Bram Vermeulen schreef:
'Ik heb een steen verlegd in een rivier op aarde
het water gaat er anders dan voorheen'.

Dat is wat het is.

Onstuim

November zoals ik aan novembers denk. Gisteren, bedoel ik. (Los van de niet zo gangbare temperatuur. Het weer heeft de afgelopen jaren alleen maar met records gestrooid en nu hadden we ineens de allerwarmste 1 november ever.) (Er was ook een kaketoe zó jarig dat hij door de Queen werd gefeliciteerd; ik weet niet om wie je je nu het meest zorgen moet maken.)

Liefdesliedjes (3)

Met het Grote Opruimen achter me komt er nu tijd voor het kleine geschuif. Frutsels die linea recta naar de vuilniszak gaan, fratsels die het voordeel van de twijfel krijgen, en frotsels die ik toch maar houd. Voor nu even.

En terwijl bestaande zaken zo hun plek krijgen, maakt het leven ook weer nieuwe aan. Die op enig moment op hun beurt weer door mijn handen zullen gaan. Tastbare. Zoals dingen van mijn ouders die nu bij mij wonen. Maar ook aanstaande herinneringen. Ik denk aan nieuwe muziekjes. Om maar wat te noemen. Niet meer op een bandje, maar ergens in mijn hoofd. Dat ruimt wat lastiger op, mocht dat ooit aan de orde zijn, maar wellicht is er tegen die tijd een bezem uitgevonden om gedachten aan te vegen ...

Hangen

Bij de Hema waar ik kom hangen aan de zijkanten van sommige rekken dingen waarvan je denkt: wat mag dáár de logica van wezen?

Dit weekend zag ik bij de bh's - let op - : kleine tubetjes secondelijm. Maar ook: van die velletjes met etiketten die je weleens op diepvriesdozen ziet. En zakjes met haakjes.

De påden öp ...

Van de week moest ik even bij het Zweedse woonwarenhuis zijn. Dat is een winkel waar ik uitsluitend gecodeerd naar binnen mag van mezelf, want ze hebben er altijd van die dingen die je ineens heel erg onmisbaar aankijken als je erlangs loopt. En je loopt erlangs (sowieso, vanwege dat analoge navigatiesysteem waar zij beroemd om zijn, maar daar kom ik zo op), want in de winkel weten ze precies wat voor zwakke zielen er rondlopen en op welke plekken de weerstand het dunst is en dáár zetten ze dan geniepig de bakken neer.

Maar deze week had ik daar allemaal geen zorgen over, want ik had heel erg veel haast, dus met de klok in mijn nek nam ik me voor efficiënt door de winkel te racen. Met een karretje. Want ze hebben daar karretjes. Daar begon de verwarring, want de meneer die bij de ingang stond zei: "In principe heeft u in de winkel geen karretje nodig". Dat leek mij bijzonder, want wie veel snuistert heeft al gauw geen zin meer om met zo'n grote gele tent te sjouwen.

Liefdesliedjes (2)

Kookboeken. Ook zo'n ding. Kookboeken en kooktijdschriften.

Vanmiddag legde ik ze allemaal in een paar grote stapels op de grond, ikzelf ertussen gevouwen, en sprak mezelf toe: 'De helft moet weg'. 'Dat kan dus niet', antwoordde ik. 'Want?' 'Nouhou ...'

• Oké, ik kijk nooit meer in dit boek, máár ik kreeg het van die-en-die, vanwege zus-en-zo.
• Dit zijn al zulke oude tijdschriften, die kan ik alleen daarom al niet weggooien.
• Belangrijk naslagwerk. Heb ik nodig voor mijn werk.
• Historisch document. Hoe moet ik anders duiden?
• Nee, en dit boek kan dus écht niet weg, want dat kreeg ik een keer van een vriendje.

Liefdesliedjes

Wat pak je het eerste als je terug wilt denken aan je schooltijd, een vakantie, een feestje? Juist, een fotoalbum.

Ik ben aan het opruimen. En dan komt een mens veel tegen. Want om te weten of iets opgeruimd mag worden, moet je het toch eerst door je handen laten gaan. En dat betekent weer dat je het in je hoofd ook moet coderen: wat is het, van wanneer is het en van welke gelegenheid is het, om aan de hand daarvan te bepalen of het weg mag of niet.

Zegel

Gisteren kreeg ik heel erg leuke post. Sowieso leuk, want het was een geboortekaartje (leuk 1) én een 'gedichtje' van mijn hand mocht die prachtige boodschap begeleiden (leuk 2), maar waar ik ook blij mee was: er zat een lakzegel op de achterkant van de envelop. Een lakzegel! Voorzichtig schoof ik er met de brievenopener onderdoor, zodat het zegel niet beschadigd werd. Dat is het ook hè, met zo'n zegel: je wilt het heel laten.

Vroeger had ik zo'n stempel. Ooit in een schrijfwinkel gekocht, geloof ik. Misschien heb ik het zelfs nog ergens liggen. Het was een houten houdertje waar je je eigen letter op kon schroeven. Het lakstaafje moest je als een kaars aansteken. Handgeschreven kaartje voor een crush - want zoiets was het meestal -, het hele zaakje in een envelop, de voorkant met een vulpen schrijven en dan maar manoeuvreren met vlam en lak en innig hopen dat het geen bloedbad werd.

Roeiboot

Ik kijk zelden tv. Tuurlijk, er zijn programma's en films die ik leuk vind en als het echt Serious Business is markeer ik ze in mijn hoofd zodat het kastje op tijd aan gaat, maar meestal overkomt tv me. Ik zap door het behang en tegen de achtergrond van die bewegende beelden zit ik iets anders te doen.

Gisteren overkwam me René Gude. Ik zag hem eerder aan dezelfde tafel, die van DWDD, en het verhaal kwam weer op mijn netvlies. De Denker des Vaderlands die stervende is. Het format van het programma is van een soort dat me de ene keer beter ligt dan de andere. Er wordt met zevenmijlslaarzen door onderwerpen heen gestapt (er moeten er vier worden afgewerkt in een uurtje) en mijn hoofd moet daarin mee willen. Dat is niet altijd zo. Tot er iemand komt die tijd relatief maakt. Die zelfs in dat krappe kwartiertje wonderen zegt. Die maakt dat ik wil terugluisteren en terugluisteren, om geen cadeautje te missen. Om alles goed in me op te kunnen nemen. En me weer bewust te zijn van de nietigheid van dreutelgedachten, sowieso, maar zeker als je ze afzet tegen de onzegbare afmetingen van een nabij einde. Zo iemand is René Gude.

Infectious enthusiasm

Christopher Hogwood.

Ik kende hem als oprichter en dirigent van the Academy of Ancient Music. Namen die destijds (hij gaf in 2006 het stokje over) in één adem genoemd werden: 'Huppelepup, uitgevoerd door the Academy of Ancient Music onder leiding van Christopher Hogwood.' Zijn uitvoeringen komen, gelukkig, nog vaak langs en ik betrap mezelf erop dat ik zijn naam alvast in mijn hoofd fluister als ik dat zinnetje hoor. Hogwood wilde dat oude muziek zo authentiek mogelijk - op oude instrumenten - werd uitgevoerd. Maar hij dirigeerde ook opera's. Hij was klavecinist (mooi woord), musicoloog, won vele prijzen, en gaf ook veel lezingen.

Twee sporen

Erik van der Wurff is overleden.

Ooit nam een vriendin voor mij een live-lp (of was het 'al' een cd?) van Herman van Veen op. Het was deze show, maar het moet een andere avond geweest zijn, want ik kan de klanken en woorden die op mijn 'bandje' (niemand die cassette(bandje) zei) stonden nog helemaal dromen.

Dit stukje spoelde ik keer op keer terug. Die prachtige piano, het stille verhaal en dat mooie lied, een gedicht van Hans Lodeizen (1924-1950).

September

Ik ben heel erg van de herfst. Iedereen heeft bij dat seizoen natuurlijk een eigen beeld in het hoofd. Het mijne is dat van een droog zonnetje, knisperend blad, en ademkringen in de ochtend en avond. Wollenplaidjesherfst. Warmewijnherfst. Appeltaartenherfst.

Ik schreef er vorig jaar oktober een blogje over op mijn zakelijke site. Toen waaide het stevig, nu kijk ik naar een bladstilleven. Het is nog te warm voor opgeslagen kragen, maar het is allemaal aanstaande. Het hangt in de lucht. In kleuren én in klanken. Want ook in de muziek wordt er volop geherfst en geseptemberd (ik was op Neil Diamond vroeger, maar die verschrikkelijke glitterbloezen en -jasjes begreep ik toen al niet). Dat houdt echt niet op bij de dode bladeren van Yves Montand.

Earth, Wind & Fire heeft het trouwens over gisteren, hoor ik. Laat 21 september 2014 nou eens een heel bijzondere dag zijn ...

Opruimen

In dit huis wordt opgeruimd. Met het oog op een Groot Aanstaand Project.

Nu heb ik vaker in mijn leven drastisch opgeruimd, dus het is niets nieuws. Er zijn in dat kader ook klussen die ik graag aanpak; geef mij bijvoorbeeld keukenkastjes en je ziet me een paar dagen niet terug (heeft ongetwijfeld ook met de plek zelf te maken, al rangschikkend sta ik in gedachten ondertussen iets te koken). Maar er zijn ook domeinen waar ik eerst heel lang omheen loop. Omdat er zo veel herinneringen aan vastzitten en ik het gevoel heb dat ik ook die weggooi als er iets in een vuilniszak verdwijnt. En ik ben niet zo goed in afscheid nemen.

Dicht (2)

Denkend aan mijn moeder.

 

 

Ik schrijf je terug in woorden om jouw beelden vast te maken

Zodat je, nu je niet meer leeft, toch leeft, maar dan in mij

 

In rijmschema's te koesteren, in letters aan te raken

In welke vorm je hier ook bent, je bent nooit echt voorbij.

 

- Mijn verjaardag, 2004 -

Spin

Vlak - en als ik 'vlak' zeg, dan bedoel ik vlak - voor mijn raam is een zelfbedieningssnackbar geopend. Een spin (ik weet niet wat voor merk) heeft ervoor gekozen om een maaltijd in te pakken voor later. Het is een wit pakketje en er steken een paar sprietige pootjes uit. Een niet al te snugger insect besloot nét iets te dichtbij een ommetje te maken. 'Moeder, ik ga éven een luchtje scheppen!' 'Prima vader, zet ik vast koffie.'

 

Open

 

Ik ga open

als ik dicht.

 

 

Dicht

Op mijn tijdlijn op Twitter stuitte ik gisterenavond op een geretweet gedichtje van Merel Morre, stadsdichter in Eindhoven.

Dit was het:
 

als ik dingen

denk te durven
grijpt juist de angst
me bij de lurven
en als ik dingen
beter laat
dan nooit

Het cadeautje zit natuurlijk in de laatste twee regels: de uitdrukking 'beter laat dan nooit', waarin het bijwoord 'laat' wordt gebruikt als werkwoord. Mooi gevonden.

Toen ik de tekst las, las ik de tweede zin per ongeluk als: 'durf te denken'. En op dat moment gingen rijm en metrum in mijn hoofd klussen, dat is bijna een automatisme, ik ga meteen schetsen, schuiven en schaven. Ik heb dan ook wat afgemetrumd in mijn leven. 

Misschien gaat Merel heel erg gillen nu ik aan haar kunstwerk heb gezeten, maar dit rolde vannacht uit mijn gedachten: 

als ik dingen

durf te denken

gaat juist de hoop

in mij aan ’t zwenken

maar ga ik zingen

beter vroeg

ik nooit

En het is heel erg waar. 

(Gaat ze gillen, dan kom ik daar overigens snel achter, want ik heb het ook op Twitter gezet. Hoor je binnenkort niets meer van me, dan is het (niet goed) afgelopen. Fijn dat ik je heb gekend en o wat hebben we gelachen samen. Don't forget to feed the cat.) (Niet dat ik een kat heb.)

No me llames nena

Ooooooooo, wat leuk. Een vriendin van mij gaat weer Spaanse les geven. In Breda, waar ze woont.

Lang geleden studeerden we samen (Spaans en Frans) en daarna is zij op enig moment begonnen met een cursus Spaans voor beginners. Ik vond dat zo inspirerend dat ik dat halverwege de jaren negentig ook ben gaan doen. Twee 'klassen' had ik. En ik gaf les in de Poorterij in Zaltbommel. Zet zo'n groep volwassenen in een klas of in een bus en ze worden weer kinderen. Bij een uitstapje met de bus moet je vooral goed tellen of er evenveel mensen IN de bus stappen als eruit kwamen toen je ze losliet; geloof mij (vaak meegemaakt): er is er altijd minstens eentje kwijt en die vind je na intensief speurwerk in een kroeg of slapend op de wc. Bij het uitstapje dat 'Spaanse les' heette had de een zijn huiswerk niet gemaakt, zat de ander voortdurend te proberen de hele tent op stelten te krijgen (met succes!) en zat een derde categorisch bij de buurman af te kijken, denkend dat ik dat allemaal niet zou zien. Wat hadden we het leuk! En ondertussen werd er natuurlijk ook echt wel serieus gewerkt. Toen de groep een beetje op leuk op weg was begonnen we aan een heus boek: Lola Lago. En aan het eind van elk seizoen gingen we eten in een Spaans restaurant. Waar we altijd voldoende lesmateriaal op tafel hadden staan. Na zo'n tweeënhalf jaar vond ik het tijd worden voor wat anders, maar ik word door sommige oud-'leerlingen' nog altijd Juf genoemd. Met een enorme guiño natuurlijk.

Het wordt me nog weleens gevraagd: ga je nog een keer Spaans geven? En nu ik dit hoor gaat het ineens weer kriebelen. Zal ik weer ...? De onverschrokken Lola Lago (privédective) in mij wordt wakker. Ik herinner me ineens ook weer een van haar gevleugelde uitspraken: "No me llames nena". Don't call me baby ... Precies.

Koers

Zo, nog een dagje augustussen en dan gaat het nieuwe seizoen echt van start. Dat was natuurlijk allang begonnen, want in dit huis zijn zaken niet zo stringent afgebakend, maar laten we toch ergens een hekje zetten. Ik vind de start van een academisch jaar ook een echtere start dan die van een kalenderjaar, dat zit er nog steeds een beetje in. En wellicht speelt mee dat ik ergens op die grens jarig ben.

Een start moet met iets gepaard gaan. Een symbolisch lintje om door te knippen. Daarvoor heb ik in ieder geval vast twee uitdagingen klaargezet. Ja, jullie horen het goed, ze zegt 'uitdagingen'. Uitdagingen. Uit mijn mond! Tjongejongejonge, als er ergens een enorme betekenisslijtage op is losgelaten is het wel het woord uitdaging. Vacature? Uitdaging! Eigen bedrijf? Uitdaging! De honderd kilometer in tien minuten? Uitdaging! Geen idee waar het heen moet? Uitdaging!

Twee dus. Hier. Ga ik nu niets over vertellen, alles heeft zijn tijd. Maar er komen geen ijsemmers aan te pas, dat kan ik vast melden. [Terzijde - begon kort, is lang geworden: ook bij de ijsemmeruitdaging is trouwens sprake van betekenisslijtage. Er wordt naar hartenlust gegooid met water, maar weet iedereen nog wel waar het ook alweer over gaat? Aandacht voor die afschuwelijke ziekte die ALS heet. Precies. Maar wat je ziet is een keur van bekenderiken die zich graag in beeld nat laten gooien. Met in hun kielzog een hele hoop niet-bekenderiken die in hun filmpjes de naam van de ziekte niet eens altijd noemen. Er zitten vast nobele inborsten tussen, en natuurlijk hebben bekende mensen een voorbeeldfunctie, en natuurlijk is het fijn dat er de afgelopen tijd veel geld is opgehaald, maar ... enfin, misschien moet ik gewoon niet zeuren, maar ik hoop dat ALS blijvend op de kaart komt. Want anders dragen we al dat water gewoon naar de zee.]

Ja, dat is trouwens ook iets: doen wat past, en dus niet doen wat niet past. Benoemen wat niet klopt als dat nodig is. Afstand op zijn tijd. Loslaten. Eigen koers. Ook als dat tegen de stroom in is. Is ondertussen ook goed voor de conditie.


Wat voor mooi muziekje kunnen we tegen dat veelbelovende nieuwe jaar aan gooien? Wacht, deze aria. Dienstmeisje Despina zingt in Così fan Tutte van Mozart over wat meisjes van vijftien (vijftien!) zoal moeten weten. Dat doet ze omdat ze voor elkaar wil fietsen dat de twee dames tegen wie ze zingt zich in de armen van twee 'Albaniërs' storten (en dat dan weer omdat daar een lucratieve weddenschap aan vast zit, ze zingt aan het einde dan ook, voor de goede verstaander die achter de deurtjes staat mee te luisteren: 'Lang leve Despina die heel goed weet hoe ze iemand moet bedienen'.). Gaat in dit geval natuurlijk over amoureuze zaken, maar de grote boodschap is dat meisjes heel veel moeten weten. Helemaal als ze allang geen vijftien meer zijn.

Leven

Soms zit ergens in mij een gedachte te trappelen. Op zoek naar woorden om eruit te kunnen. En soms dienen die woorden zich niet aan. Nog niet of helemaal niet. In het geval van 'nog niet' is het meestal geen kwestie van zoeken, maar van vinden, zo leert de ervaring. Ineens dient het haakje zich aan, ineens weet je wat de vorm is.

Neem vandaag. In mijn lijf werd druk geijsbeerd. En het ging over mijn verjaardag van gisteren. Niet bepaald een onderwerp waar de landelijke pers voor uitrukt. Ja, het was een leuke verjaardag, in die zin: ik kreeg berichten (sommige ervan zouden theoretisch het nieuws nog wel kunnen halen) - hier en daar met erg geestige filmpjes -, telefoontjes en cadeautjes en zelfs een telefonische aubade. Maar daaromheen en -tussendoor zat ik gewoon lekker te werken. En dat voelt iedere dag jarig. Dus nee, daar ging ik het niet vinden.

Maar nu zat ik vanmiddag met mijn neus in teksten voor een stichting waar ik graag voor (tekst)vrijwillig. Teksten over de dood. Prachtige persoonlijke overpeinzingen waar ik mijn rode pen langs mocht laten gaan. Zulk teer en eervol werk dat ik er bijna niet aan durfde te komen, ik las alles met een gepaste afstand en zette alleen af en toe een spatie of een komma recht.

En ineens kwam in een van de teksten Nimrod voorbij. Een stuk uit de Enigma Variaties van Edward Elgar. Prachtige muziek die zich, zo ervaar ik dat, tegelijkertijd ontvouwt en opkrult. Langzaam waaieren de noten uit, verder en verder, terwijl ze op hetzelfde moment ingetogen blijven en stil ontroeren.

En op dat moment, met de dood onder mijn handen terwijl ik in mijn hoofd probeerde een ding uit het leven woorden te geven, liet ik de gedachte vrij. Geen wereldverplaatsende filosofie. Geen tromroffelende openbaring. Eigenlijk iets heel eenvoudigs. Het besef van de schoonheid van dingen. Maar vooral: de wens om die schoonheid te blijven zien en koesteren. Aan deze kant van de streep. Want niets is vanzelfsprekend.


(Mooi hè, Daniel Barenboim. Oude uitvoering, 1997, maar nog altijd prachtig.)

Parijs in augustus

Als ik zo tussendoor even YouTube moet ik vaak denken aan mijn woordenboeken. Woordenboeken? Ja, woordenboeken. Als ik tijdens mijn studie - maar het gebeurt ook nu nog wel - met de Petit Robert (de Franse Van Dale) in mijn handen zat om een woord op te zoeken kwam ik tien tegen één een woord tegen dat me óók heel leuk leek, en voor ik het wist was ik tegelspringend in een compleet andere wereld terechtgekomen. Een paar stappen verder verwijderd van mijn oorspronkelijke doel, een paar woorden dichter bij de gedroomde wijsheid.

Wat ik vanmorgen op YouTube zocht weet ik niet meer precies, maar mijn oog viel op Charles Aznavour en via dat filmpje kwam ik uit bij Paris au Mois D'août. Parijs in augustus. Ik denk aan een bezoek aan die stad. En zoals dat met herinneringen gaat: ze komen nooit uitsluitend als gedachten. Nooit alleen in beelden. Ik ruik weer wat ik rook, de eerste geuren van de herfst in de vroege ochtend. De ademrondjes in de lucht. Mijn neus is het allereerste herinneringszintuig. Ik hoor de ochtendgeluiden, de avondstappen naar en van de restaurants. En zie de kleding die ik toen droeg. Pied de poule. Zwart-witte tijdloosheid. Nog steeds een liefde. Onsterfelijk met Chanel (No. 5) en (Miss) Dior.

Parijs in augustus. Ja.
Ja.

Soave

Dit komt net langs op de radio. Blijft prachtig.

Het is een aria uit Così fan Tutte (letterlijk 'Zo doen alle vrouwen'), een opera van Mozart. Twee mannen hebben verkering met twee vrouwen. Dat heb je weleens. En dat had je toen ook al. Maar nu komt het: een zekere Don Alfonso maakt deze mannen wijs dat de dames heel makkelijk zwichten voor de charmes van andere meneren als de gelegenheid zich voordoet. Want zo zijn ze, die mokkels.

Je snapt, daar willen de mannen niet aan: tuurlijk niet, niet onze honneponnetjes, die zijn dol op ons. En van een gezegende braafte. Een weddenschap volgt: de mannen worden zogenaamd plotseling naar het front geroepen, en varen, uitgezwaaid door de snotterende dames en meneer Alfonso, richting de barre gevaren. Daar gaat die aria over, maar daar kom ik zo op terug.

Maar die mannen gaan dus helemaal niet weg. Nee, die komen terug, maar dan verkleed als ... Albaniërs. Hoe voor de hand liggend wil je het hebben, je had het zelf kunnen bedenken. Albaniërs, logisch, logisch. Die herken je niet, Albaniërs. Ideaal. Ik zie dat dan helemaal voor me: met opplaksnorren en gekleed in wat Albaniërs zoal droegen in de tijd van Mozart verschijnen de mannen ten tonele. En die meiden - zussen, ook nog eens - maar niks in de gaten hebben. Tuurlijk niet. Nou doen de Albaniërs het wel zo slim dat ze elk de vriendin van de ander proberen te verleiden. Vind ik handig bedacht. Anders loop je toch het gevaar dat neusharen, moedervlek of oorlel herkend worden. En misschien uiteindelijk ook iets in de stem: heel gek, maar je klinkt net als mijn Gerard. Een ongeluk zit in een klein hoekje.

Heel lang willen ze er niet aan, de dames. De mannen blij: zie je wel, zie je wel. Maar uiteindelijk gaan ze toch voor de bijl. Nu is dit een opera in de categorie 'opera buffa'. Zeg maar 'theater van de lach' ('o, de bel gaat, verstop je in de kast' / 'ga onder het bed liggen' / 'doe even alsof je een kapstok bent' en dat dan een uur of twee lang), dus het loopt goed af. Of ja, wat heet goed? Met een opplaksnor de vriendin van je vriend toe zitten te zwoelen, want ja, 'wij kennen de vrouwtjes' ... Ik zou het gelijk uitmaken. Ja zeg, dahhag. Andersom ook, trouwens. Als zo'n tuthola niet in de gaten heeft dat je de lover van haar zus bent moet je je toch ook licht zorgen gaan maken over haar verstandelijke vermogens. En je zus wil er toch een keer kinderen mee. Denk ik dan, hè, denk ik dan. En die gaan het dan heel slecht doen op school en dan moet zij dat weer bijspijkeren (of jij, als tante, want je bent altijd zo leuk met kinderen en je weet, ze zijn dol op je, dus als jij nu alle middagen van één tot vier hier bijles komt geven ...). Voor je het weet liggen ze te nietsnutten op de bank met een bakje sjips. Ja, dat zijn zorgen, mensen.

Goed, terug naar die uitzwaaierij. De dames liggen in de zakdoeken van ellende, mijn liefde naar het front, o nee, o nee! Maar ze gaan. En dan laat Mozart de twee én complotmeneer Alfonso zingen: Soave sia il vento. Moge de wind zacht zijn. En dat doen ze wel heel erg mooi, hoor. En het is ook zo'n aria die je nog eens uit de la kunt halen als iemand een Belangrijk Iets Met Een Onzeker Einde tegemoet gaat.

Ontzamelen

De grootgruttende supermarkt - die steeds minder grut en steeds meer groot - is een Franse fase ingegaan. Dat betekent dat je op elke afdeling wordt toegeFranst met allerlei aanbiedingen. Want dat is het natuurlijk, de winkel doet het niet om jou een lol te doen, of nou ja, je moet wel in een leuke stemming komen (want met een chagrijnige kop rijd je misschien met een lege kar de tent weer uit), maar uiteindelijk moet je gewoon kopen. En ja, in een supermarkt is genoeg te Fransen. Kaas, brood, worstjes, wijn. Roept u maar.

En sinds de winkel zich eveneens tot een kleine Blokker heeft getransformeerd word je ook toegelonkt door allerlei gedoe waar die etenswaren vervolgens op of in kunnen. Dat zag ik vandaag toen ik monter met mijn karretje richting de kassa's ging. Kaasplanken lagen naar mij te zwaaien - nou stond er een tekst op en laat ik daar nou niet van zijn; zie voor je, een kaasplank waar 'fromage' op staat; waarschijnlijk voor het geval je het plan zou opvatten om er lekke fietsband op te leggen; of de hond. Mengkommen riepen mij toe. En bakvormen staken hun vinger op: kies mij, kies mij, kies mij! Ineens ontwaarde ik een paar briochevormpjes waarvan ik dacht: die zou ik weleens nodig kunnen hebben. En dat ene kleine beslagkommetje (oké, lelijke kleur) vond ik plotseling ook helemaal geen gek idee; ik heb er pas een stuk of vijf.

En toen schoot het door mijn hoofd: ONTzamelen, Monique. Je bent aan het ontzamelen. Ont. Als in: eraf. Niet erbij.

En zo reed ik uiteindelijk buitengewoon keurig om het rek heen. Mijzelf toesprekend: ga eerst maar weer eens gewoon madeleines maken, wat drommel. In die ene leuke bakvorm die je ooit hebt gekocht, weet je nog wel? Niet eens per ongeluk, maar hartstikke expres.

Zomergasten

Gisterenavond een gedenkwaardige Zomergasten, met dirigent en componist Reinbert de Leeuw in de hoofdrol. De kijkers werden meegenomen langs veelal onbekende, vernieuwende muziekpaden. Bepaald geen avond om achterover te leunen en de oren op de spaarstand te zetten.

De Leeuw sloot de avond af met Bach. Het 'Erbarme Dich' uit de Matthäus Passion. 'Het hoogste dat de menselijke geest heeft voortgebracht in de geschiedenis'. En zo was er na al die muziek die zich niet zo snel liet vangen voor velen iets wat ze herkenden en konden omarmen.

De gekozen uitvoering was mooi, want Herreweghe en dan ben ik eigenlijk altijd blij. En de countertenor, Damien Guillon, was ook prachtig. Maar ik vind het zelf vaak toch het mooist als de altpartij door een vrouw wordt uitgevoerd, ook al is dat niet de traditie (vrouwen zongen destijds niet in de kerk). En dan bij voorkeur een vrouw met een stem die veel heeft gezien. Het Erbarme Dich gaat weliswaar over Petrus' tranen, omdat hij zich realiseert dat hij Jezus tot drie keer toe heeft verloochend, zoals was voorspeld, maar ik zie voor me dat daar ook alle moeders meehuilen. En smeken om vergeving. Gedragen door die hartverscheurende viool.

Ik dacht aan Nathalie Stutzmann. Dirigente en contra-alt (een heel lage alt, zeg maar). Ik heb haar een keer in het echt mogen meemaken en vond het heel bijzonder. Haar diepe stem, gecombineerd met sierlijke bewegingen en intense bewogenheid, terwijl ze tussendoor ook muzikaal in gesprek is met haar ensemble Orfeo 55. Zo moet een Erbarme Dich voor mij klinken.

Mij bood de aria de mogelijkheid om na een pittig college weer thuis te komen. En te landen. In het fluwelen bed van Bach.

Reinbert de Leeuw. Ook hij komt er op zijn lange reis door de muziek niet achter waarom nou juist het Erbarme Dich zo mooi is. "Je weet het niet en je weet ook dat niemand het ooit zal weten. Dát raadsel, dat is waar het eigenlijk om gaat. Het woord houdt op. En dan begint de muziek."

Dubbelvioolconcert

Dat heb ik weleens. Dat ik op Facebook aan een paar regels begin die dan ineens een stukkie dreigen te worden. En dat ik dan onderweg denk: hoort dat niet meer thuis op mijn tussen-de-regels-door-blog (hier, dus)?

Zo was ik daar net, in verband met alle regen en ongezelligheid buiten - ik ben dit weer héél erg zat, al realiseer ik me dat de (over)last die we hier in Nederland hebben peanuts is in vergelijking met wat er op andere plekken gebeurt -, wat klassieke muziek aan het parkeren toen zich ineens een herinnering in het verhaal nestelde.

Ergens in de contreien van mijn studietijd kreeg ik van een vriendin een cd met vioolconcerten van Bach. Ik luisterde wel naar klassieke muziek, maar had nog geen clue van componisten, laat staan van de verschillende stromingen. Maar ik vond de muziek in één keer mooi en werd met name geraakt door het tweede deel uit dubbelvioolconcert BWV 1043. Muziek om even stil te staan.

Een paar jaar later zag ik in de bioscoop Children of a Lesser God. William Hurt (toen een soort katzwijmheld) als docent op een school voor doven en slechthorenden. Daar komt hij de doofstomme schoonmaakster Marlee Matlin tegen. Goed, liefde, gedoe, frustratie, uit elkaar, weer herenigd, lang en gelukkig, iedereen blij. In een van de scènes komt Matlin Hurts kamer binnen als hij aan het luisteren is naar dat bewuste stuk van Bach. En hij probeert uit te beelden wat hij hoort. Dus ja, Hurt (en dan ook nog zo leuk en begripvol en populair, weet je wel) én die muziek. Klaar. Punt. Uit. Katzwijmst.

William Hurt is inmiddels een zestiger. Ikzelf ben ook aan het gammelen en rammelen. Maar die muziek blijft. En staat nog steeds op dat ene lijstje dat ieder mens weleens hardop noemt. En dan vooral in de uitvoering van Herman Krebbers en Theo Olof. Omdat dat zo'n mooie eeuwigheidswaarde heeft (het tweede deel begint rond 4:25).

Huilen

Er zijn van die periodes dat ik te veel leed lees. Heeft ongetwijfeld ook te maken met de vatbaarheid van het moment, de ene keer ben ik wat meer bestand dan de andere.

Deze dagen in het nieuws:
* In de buurt van de plek waar vlucht MH17 neerstortte zijn granaten ingeslagen.
* Gaza (en de voortdurende schendingen van welk bestand dan ook).
* Het antwoord van sommige Nederlanders op het geweld in Gaza (en de 16 miljoen deskundigen die we hier hebben).
* De grootste uitbraak van het ebola-virus tot nu toe lijkt niet te stoppen.
* Water, water, water. Hier, daar, overal.

En, niet zozeer in het nieuws, maar vaker praktijk dan me lief is: onhoffelijkheid. Als je niet opschiet, verkeerd kijkt, of, ook, als je iemand van een grote organisatie aan de lijn hebt: onbeleefdheid; als je in de supermarkt rondloopt of op straat: gebrek aan omgevingsbewustzijn.

Natuurlijk, alles heeft zijn eigen gewicht. En daar waar het die onhoffelijkheid betreft is het natuurlijk niet altijd en overal zo. Gelukkig.

Maar ik verlang even heel erg verschrikkelijk naar lekker stom komkommernieuws. Een kanarie van 76. Een kat die vloeiend Engels spreekt. 17 zonnesteken op één dag in één gemeente. Een gevonden boskind met een onbekende taal. En de opmars van het woordje 'poepoe' in de noordelijke streken van Nederland.

Gewone onbenulligheid. En iemand die 'dank je wel' zegt (of 'asjeblieft' of 'ik vind je leuk' of 'ga jij maar voor' of ...). Daar kan ik nou zó van opknappen.

Lachen

De Turkse vice-premier heeft liever niet dat vrouwen in het openbaar hardop lachen. 'Ter bescherming van de morele waarden', zo luidt het. Ze moeten kuisheid uitstralen. En geen uitlokkend gedrag vertonen.

Ik ben hartstikke schuldig. En dagelijks komt daar een laagje schuld bovenop, de ene dag van een heel decente signatuur, de andere dag met een paar scheppen tegelijk. En ik ben van plan dat nog heel erg verschrikkelijk lang zo te houden.

Nationaal verdriet

Wat een dag gisteren. Ik heb er even over gedaan om het te 'duiden'. Want wat is dat verdriet? Voor veel mensen geldt, voor mij gold: ik ken de slachtoffers niet, en toch zat er een knoop in mijn maag. Daar heb ik een tijdje over zitten nadenken. Ik was zeer onder de indruk van de toespraak van minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans, omdat ik daar niet een functionaris, maar de mens in die functionaris hoorde praten. Maar het kreeg pas echt een beetje vorm toen ik de indrukwekkende beelden in Eindhoven zag. Zo zorgvuldig, zo echt, zo mooi. Willem-Alexander die de hand van Máxima vasthield. Minister Timmermans die een nabestaande liefdevol omarmde.


En al zitten er ook kanten aan waarvan ik nog niet zo goed weet wat ik ermee moet - bij collectiviteit vrees ik hier en daar ook altijd een beetje sensatiezucht en geforceerde tranen -, ik heb het nu voor mezelf kunnen benoemen.

(De foto die erbij stond heb ik weggehaald omdat er anno 2019 ineens auteursrechtenpaniek is losgebroken.)

Zomer

"Als je de hele dag in de airco zit krijg je het net zo goed warm, hoor."
"Gewoon lekker binnen blijven, dat is nog het beste."
"Het is hier altijd meteen zo extreem, eerst is het gewoon fris en nou is het inééns hartstikke heet."

Het is zomer in Nederland. Echt zomer. Ideale gelegenheid om allerlei weerfilosofische uitspraken te debiteren. En ik hoor mezelf eraan meedoen.

Maar sinds gisteren ben ik de zomer echt in gegaan. En heb ik de warmte omarmd. Last zit in weerstand, daarom ga ik mee met de stroom. Nou ja, stroom, er stroomt niet zo heel erg veel met deze warmte, máár ik stel mij een terras met een briesje voor. En een dramatic view. De schaduw van een eeuwenoude boom valt over de tafel. En op die tafel staat een verfrissend glas wijn. Met wat leuk gesnack eromheen.

Het is zomer. Été. Verano. Estate. Haf. Καλοκαίρι. Verão. Summer.
Heerlijk.
In alle talen.

Orde van de dag

Het kan natuurlijk gewoon aan mij liggen. Zo in iets opgaan dat alles ermee valt of staat, het ligt nu eenmaal niet zo in mijn aard. Oké, ik laat mijn favoriete bas-bariton uit 'Cymru' even buiten beschouwing, dat is een héél ander verhaal, maar verder, nee.

Dus ik denk: ja, we hebben niet gewonnen. En toen?

Het is mooi weer.
De zomervakantie begint.
Er staan leuke afspraken in de agenda.
Terrassen wachten op ontmoetingen.
Het hangt in de lucht. Je hoeft het er alleen maar uit te plukken.

Dus hop. Die zomer in.
Met de zomer in het hoofd.

Ik ga op reis en ik neem mee ...

Kijk, dit is mijn nieuwe reisgenote op de wijde wereldwegen.

Onafhankelijk. Oorspronkelijk. Eigen- en wijs. Strijdster voor rechtvaardigheid zonder gebaande wegen. En nu held(in) in mijn tas. 

Met haar deel ik die ene wens: nimmer greut worden. Ik hoop dat haar gezelschap daar een beetje aan bijdraagt. 

 

Afhakers

Ik kan de woorden 'scoren', 'winnen' en 'donder(s)' nu al niet meer horen. En we moeten nog een paar weken.

#WK2014 en de commercie haakt in. Daar zitten bijzondere drama's tussen. Ik denk aan vergezocht inhaakwerk als 'merggijpjes' (die onbegijpelijk lekker zouden zijn - die begreep ik mét -r- destijds al niet van de snoepjesfabrikant. Want als consument denk je blijkbaar: als ze dáár vandaan komen, dan koop ik ze niet, want daar maken ze heel erg smerige snoepjes. Tot je erachter komt (hoe, als je ze niet koopt?) dat ze lekker zijn. Onbegrijpelijk! Maar dit terzijde) en 'Als één kaasblok achter Oranje' (met dank aan Slechte Slogans). Maar het wemelt ook van de advertenties waarin volop wordt opgesteld (vaak in elftallen; ik zie reclamemakers zenuwachtig op de tafel trommelen: we hebben er negen, kom op jongens, we moeten er nog twee) en naar één doel toegewerkt. En van teksten over gehakt- en andere ballen die er lekker ingaan. Aanvallen (het liefst als 'aanvalluuuuhhhhh' - aantallen u's en h's zelf te verzinnen) doet het ook altijd goed.

En nu kun je ook, met een fles wodka achter de kiezen denk ik dan, spitsen als spiezen zien.  En dan heb ik het nog niet eens over het spatieleed.

Ik haak af.

Vaderdag

Op deze Vaderdag prachtige muziek - een celloconcert - van Carl Philipp Emanuel Bach, misschien wel de bekendste muzikale zoon van de grote Johann Sebastian.

Ik denk aan mijn vader.

Vader (2)

Ik zal niet het enige kind zijn dat op een bepaald moment zegt: onvoorstelbaar dat het alweer een jaar geleden is dat - in dit geval - mijn vader is overleden. Vandaag is het zijn sterfdag.

Dat hij er niet meer is, is een gegeven. Er komt voor iedereen een moment van afscheid en hij heeft een prachtige leeftijd mogen bereiken. En zijn heldere geest heeft hem daarbij bijna tot het eind vergezeld.  De laatste periode was hij, als zijn hoofdje in nevelen was gehuld, in een wereld waar ik niet kon komen, al zag ik ook daar vaak patronen die ik herkende. Maar hij had ook prachtige heldere momenten. Dan vroeg hij hoe het met mijn werk ging. En wist feilloos te vertellen voor welke organisaties ik zoal gewerkt had.

Hij was een echte ondernemer. Besloot weer te investeren in een verbouwing van een van de zaken als wij het stof van de vorige nog van onze kleren stonden te kloppen. Mijn vader werkte in de voorhoede als pleitbezorger, waar mijn moeder met kalme hand het achterland organiseerde. Ooit heeft hij een wethouder zó bevlogen verteld over de noodzaak van een woning voor een van zijn medewerkers dat hij hem aan de zakdoeken kreeg. Hij kon geweldig vertellen.

Werden zijn woorden vroeger vaak gestut door de felheid van uitroeptekens, later werden ze beschouwender. Hij had de gave om terug te kijken in zelfreflectie. Hoe kleiner hij werd, hoe wijzer zijn hoofd. Ook was hij dankbaar. Voor het leven. Voor zijn gezondheid. Voor vriendelijke gebaren van mensen uit zijn omgeving. Hij zei het elke dag. Wie kan daar niet van leren?

Voor zijn begrafenis schreef ik een 'gedicht'. De laatste regels:

Mijn oorsprong en mijn vraagbaak en deel van mijn levensader
De woorden die mijn werk zijn, blijven deze dagen stil
Ik vind ze niet, ze zijn er niet voor wat ik zeggen wil
In dierbaarheid en dankbaarheid en eeuwigheid. Mijn vader.

Nautilus

Er komt een kleiner alternatief voor die enorme armenzwaaiende bakbeesten, windmolens, zo lees ik in het nieuws. Een ervan, de Liam, wordt vandaag in Europa gepresenteerd. Het model is gebaseerd op de nautilusschelp. Een waar kunstwerk.

De nautilusschelp is het huis van de nautilus, een inktvissoort. Met een wakker timmermansoog bouwt het beest de kamertjes van zijn huis. Én met mathematische precisie: alle kamertjes samen vormen de gulden snede. Eeuwenoude wiskunde (een 'verhouding van lijnstukken', dat u het even weet), afgekort met de Griekse letter Φ (Phi). Phi is overal. In de architectuur, de kunst, de anatomie en zelfs tussen hartslagen. Ook een A4'tje is op de gulden snede gebaseerd.

Zo'n bijzondere schelp leent zich natuurlijk ook voor allerlei innerlijke observaties. Wandelend door die zorgvuldig gebouwde kamertjes van het parelmoeren huis, van buiten naar binnen, kom je dichter bij de kern, bij waar het om gaat in het leven. En andersom, van binnen naar buiten, zie je hoe elke nieuwe kamer een logisch vervolg is op de vorige. De eeuwenoude kracht van verbinding. De nautilus woont in slechts één kamer van zijn huis, met de overige regelt hij zijn drijfvermogen. Wonderlijk, wonderlijk.


Kijk, daar gaat-ie, in zijn onderzeeërtje.

Van die dagen (5)

(Vooruit, we doen er nog eentje.)

Dat iemand je leeftijd niet gelooft (en dat je dan niet denkt dat hij je 'jonger' vindt, maar, veel belangrijker, 'gelukkig').
Dat er een paar mooie opdrachten aanbellen.
Dat je het Miserere van Allegri (in deze uitvoering) live meemaakt.
Dat je ontdekt dat er naast veel klantenserviceknurften hier en daar ook aardige mensen aan de telefoon zitten.
Dat er veel leuke afspraken in de agenda staan.

Ja, wat zet je dáár nou voor plaatje bij? Laten we eens pioenen doen. Omdat de paar exemplaren die ik in de tuin heb zo vreselijk staan te trappelen om uit te komen.


'Hoe staan in stilte,
voordat de gasten komen,
de pioenrozen.'

Haiku van Yosa Buson (1716-1784)

Van die dagen (4)

Dat iemand je vraagt wanneer je je boek gaat schrijven, terwijl je het met hem nooit over je plannen in die richting hebt gehad.
Dat een goede kennis je vraagt naar je vader en dat dan de vriendin die ernaast staat en die jij niet kent je zomaar omarmt.
Dat een adviseur in een winkel je ineens zegt dat ze ziet dat voor jou mooie veranderingen dichtbij zijn.
Dat je vertelt hoe leuk je je werk vindt en van de ander hoort "Dat zie ik helemaal aan je!".
Dat iemand uit een ver, ver verleden zegt dat hij je altijd zo charmant heeft gevonden. (En nee, daar is - en komt - geen link met de voorspelling van een paar regels terug.)
O ja én dat iemand op LinkedIn tegen je zegt: wat heb jij een leuk profiel!

Tjongejongejonge.

Recordare (2)

Bevrijdingsdag. 

Het voelt zo vanzelfsprekend. Gewoon maar rond kunnen lopen. Op ieder moment van de dag. Gewoon aan elkaar kunnen vertellen wat je bezighoudt, misschien wel zorgen baart. Gewoon naar elkaar toe kunnen gaan. Om elkaar kunnen geven, ongeacht kleur en achtergrond. Léven! In alle vrijheid. Maar ik weet dat het helemaal niet vanzelfsprekend is. En weet dat dat ruim zeventig jaar geleden hier ook niet zo was. 

Al kan ik me slechts een verre voorstelling maken van hoe het ook anders kan zijn, ik probeer - met vallen en opstaan - elke dag even stil te staan bij die vrijheid. Bij het cadeau van elke dag. En te koesteren wat is. 

Opdat we niet vergeten. Recordare. - Ik plaatste het linkje in januari ook, maar toen werd ineens het filmpje van YouTube verwijderd. Laten we kijken of we er nu wat langer van mogen genieten. Ik vind het zelf iedere keer weer van een grote ontroering. - 

Vuur

4 mei. Dodenherdenking. Ik ben blij dat het nog bestaat. Dat er nog aandacht voor is, ook al is het volgend jaar zeventig jaar geleden dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog.

Ieder jaar hoor en zie ik nieuwe verhalen op tv. Ik koester ze. Omdat er ieder jaar minder mensen zijn die het kunnen navertellen. Ieder jaar zijn er minder getuigen. We kunnen nog zo veel digitaal vastleggen, nog zo veel boeken schrijven, maar het staat allemaal niet in de schaduw van de levende verhalen van hen die erbij waren. We kunnen het ze nog vragen.

Om 20:00 uur mogen we twee minuten stil zijn. Dat is voor mij letterlijk 'mogen'. Wij krijgen de kans, wij hebben de keus om dat te doen. Om even onze eigen deuren te sluiten. Om gewoon even stil te staan. Los van het respect dat we daarmee tonen voor alle gevallenen, het is ook een groot geschenk aan onszelf. We mogen het zomaar. In al onze vrijheid.

Natuurlijk denk ik ook aan eigen dierbaren die er niet meer zijn. Aan eigen verdriet en aan eigen verlies. En brand ik mijn eigen kaarsjes. Maar als we nou om 20:00 uur even samen stil zijn, dan moet dat toch één mooi groot vuur opleveren?

Sociale 'meidia'

Sociale media. Hele volksstammen Facebooken; vroeger - nou ja, vroeger - was dat vooral de jongere generatie, maar die begint bij de aanblik van een vader of moeder of opa of oude tante op datzelfde platform meer en meer uit te wijken naar hippere hangouts (je wilt je moeder niet zien rondrennen in een bikini in Spanje en je wilt óók niet dat ze ziet wat jij zoal zit te doen als zij niet kijkt). Dan heb je nog Twitter, dat naar het schijnt ook over zijn hoogtepunt heen is en tot slot - helemaal niet tot slot, maar ik noem een paar van de meest gangbare podia - is er LinkedIn. Volgens mij redelijk stabiel. Het is vooral een zakelijke ontmoetingsplek.

Er zitten 467.892 nadelen aan sociale media, maar ze brengen ook leuke dingen met zich mee. Via en met penvriendin - what's in a name - Penny ontstond er ineens een klein collectiefje van Vier Dames. De andere twee kende ik al best goed, maar zo samen was en is het een nieuwe constellatie. Geboren uit, primair natuurlijk, heel veel plezier, maar dus ook uit gezamenlijke ontmoetingen op de diverse virtuele podia.

Vorige week vertrok het gezelschap een dagje naar Amsterdam. Waar we al met al zo'n tien kilometer door de stad sjouwden. Door de Negen Straatjes, de Jordaan, en zo, via de binnenste binnenstad, langs Dam, 'Nieuwezijds' en 'Ouwezijds'. Om uiteindelijk bij het Muziekgebouw aan 't IJ neer te strijken. Penny ondertussen als 'socialmediareporter', zodat mij hier en daar nog steeds gevraagd wordt hoe het in Amsterdam was. Want de foto's en de Foursquares vlogen door de lucht. Ook dat hoort erbij. En wat goed is om te constateren: we zwaaien en liken virtueel wat af, maar we doen het in het echt ook heel leuk samen. We zijn sociale meidia!

Uitwaaien, veel zien, zingen en verschrikkelijk veel lachen. En #, ook heel veel #. Wat kun je dáár een lol mee hebben hè, #Penny, #Marga en #Nancy?

Netwerken

Wat is dat toch leuk, netwerken. Nieuwe contacten. Nieuwe invalshoeken. Nieuwe ideeën. Natuurlijk ook bestaande contacten, ik heb tijdens de netwerkbijeenkomst van vandaag ook weer bij staan praten met 'oude bekenden'.

En wat mocht dat in een prachtige omgeving. Slot Loevestein is echt een sprookje. Een sprookje dat zomaar in de Bommelerwaard (be)staat. Zet mij in een mooi kasteel (ja, er bestaan echt lelijke kastelen, van die protserige suikertaarten die pijn doen aan je ogen), en ik zie mij al schrijden. Loevestein  is zo'n mooi kasteel. Ik stond er in mijn hedendaagse tenue met enigszins kasteelfähige hakken (ik struikel doorgaans liever rond dan dat ik mij in iets comfortabels hijs - vanity, thy name is woman), maar eigenlijk liep ik er natuurlijk in een roodfluwelen lange jurk, met de haren weelderig wapperend (dat mijn haren zich daar in werkelijkheid steeds minder voor lenen doet niets af aan de gedachte). Prinses heb ik nooit willen worden (die horen bij suikertaarten), maar kasteelvrouwe, bij zo'n haard ter grootte van een half huis, wat wildgebraad en een roemer wijn, en een paar ridders op de uitkijkposten, ik kan ertegen.

Wie Loevestein nog nooit gezien heeft: ga erheen. Het landschap (het Munnikenland) is beeldschoon (het laatste stuk van de rit is al een cadeautje), het kasteel zelf is een plaatje en er wordt van alles georganiseerd. Er is een museum, je kunt er koninklijk overnachten (Suite & Breakfast) en, niet onbelangrijk, er werken gewoon leuke mensen. En op de heen- en terugweg, in die groene leegte, kun je zo héérlijk meezingen met je muzieken.

Zo'n overnachting moet ik er ook maar eens regelen, bedacht ik vandaag toen ik de kamers bekeek. Het leven is te kort en te leuk om alles maar een potje uit te stellen tot de 'dag die je wist dat misschien wel helemaal niet zal komen'.

Koninklijk netwerken. Heerlijk.

Koningsdag

Diagonaal bekeken:
Meer vaders en moeders dan kinderen om spullen te verkopen.
Een klein jongetje in een oranje t-shirtje met het woord 'stoer' erop dat allesbehalve stoer kijkt, hij staat op het punt in huilen uit te barsten.
Een meneer die zegt: 'Die? O, maar die is antiek. Echt antiek', terwijl ik met mijn ogen dicht zie dat het rechtstreeks uit de Winkel van Sinkel komt (een terzijde: die heeft echt bestaan, het was (/begon als) een manufacturenzaak - mooi woord, trouwens).
De onvermijdelijke, helemaal niet lokale 'Hollandsche gebakkraam', zo'n maagzuurhok dat helemaal geen gebak verkoopt, althans, ik heb bij dat woord een heel ander beeld.
Kinderspelen waar altijd wel een ruzietje links of rechts wordt uitgevochten. Over wie eerst was. Over wie eigenlijk gewonnen had in plaats van de gekozen winnaar. Of over drama's van gelijke strekking.

Ondertussen verbaas ik me er ieder jaar over dat de stad die (of het dorp dat) de Koning en zijn gevolg op bezoek krijgt het elke keer weer voor elkaar krijgt om de meest uit-de-tijdte spelletjes uit de kast te trekken. Spelletjes die wij nog in het woordenboek moeten opzoeken (wc-pot gooien, ja het bestaat). En daar moet De Familie dan aan meedoen. De keren dat ik het op tv zie zit ik met plaatsvervangende schaamte achter de bank. Vind je het gek dat buitenlanders vaak denken dat wij hier nog echt op klompen lopen en de hele dag diepzinnig aan tulpen denken?
Dit jaar Amstelveen. Amstelveen! En dan koekhappen! Tjongejongejonge.

Het leukste wat ik dit jaar meemaakte was een mevrouw die, lopend langs een kledingzaak, met een onvervalst Jordanees accent zei: "Wet een llllleuke tesssssss!"

Koningsdag in Nederland. Landelijk gaat het volgend jaar he-le-maal anders worden, heb ik begrepen. Dat lijkt me voor alle hoogheden nu al een zegen. Gewoon iets doen wat bij deze tijd past. Iedereen laten defileren op Twitter bijvoorbeeld. Of op Facebook. Scheelt meteen ook een hele hoop 'kruienkoeken en krentenmikken'. En dat is dan weer heel fijn voor de rododenrons.

Held

Met Kerstmis kreeg ik een uitnodiging voor een 'Come as your Hero'-feest. En dat werd gisteren, aan de vooravond van Pasen, gevierd. Genoeg tijd dus om na te denken over de Held.

Wat is dat, een Held? Wanneer is iemand een Held? Bestaan er persoonlijke Helden, of geldt het predicaat alleen als 'iedereen' de kwalificatie onderstreept? Maar ja, hoe meet je zoiets, er is geen keurmerk. En toch kennen we zeehelden, oorlogshelden, staatshelden ...

My Hero. Ik moest er even over nadenken. Nou, eigenlijk moest ik er helemaal niet over nadenken, want er schoot me meteen een Held te binnen. En tóén ging ik erover nadenken. Want ik heb natuurlijk meer helden. Mijn ouders. Die staan buiten alle twijfellijstjes. Zij zijn de bron van mijn bestaan, ik ben omdat zij waren. Eckart Wintzen. Om zijn wijze persoonlijke en ondernemerszorg om Moeder Aarde en zijn onvoorwaardelijke liefde en vriendschap. Klassiekemuziekhelden als Bryn Terfel en Cecilia Bartoli. En verder een aantal helden die ik hier niet noem omdat ze binnen de categorie Echt Persoonlijk vallen.

Als Eckart gaan: in mijn geval was het wat lastig om te zeggen 'laat je baard een paar weken staan'. Goed, kun je nog aan de slag met wat grijze pluisjes en een pot lijm. Dan nog een rond brilletje, een spijkerbroek en een Eckart-bloes en klaar. Ik deed het niet. Een operadiva? Had gekund. Een gigantische pruik, een dramatische jurk met dito decolleté (geen opera zonder decolleté) en een tache de beauté. Brava, brava! Ik deed het niet.

Ik kwam terug bij mijn eerste Held. Van wie ik de boeken verslond en die daarna op tv in niets leek op het meisje in mijn hoofd. Van wie ik zeldzame uitspraken en verhalen nog altijd kan dromen (het was prachtig vertaald). 'Politie vind ik het fijnste wat er is. En rabarber'. (Ik zeg het zelf nog steeds.) - 'Mijn oma had eens een hulp die Marie heette. Ze had wintervoeten, maar verder was ze uitstekend. (...) Oma had een roze blouse, waar ze erg op gesteld was. Maar het ergste was dat Marie er ook zo van hield. En iedere morgen kibbelden oma en Marie erom wie de blouse aan mocht. Ten slotte besloten ze dat ze de blouse ieder om beurt een dag zouden dragen. Maar stel je voor, zo vervelend Marie dan kon zijn. Opeens kwam ze binnen als het helemaal haar beurt niet was en dan zei ze: 'Ik maak vandaag geen appelmoes als ik die roze blouse niet aan mag!' - 'Grootvader heeft de langste neus van wereld. Hij heeft vijf papegaaien en die kunnen alle vijf naast elkaar op zijn neus zitten. (...) Ja, zei ze treurig, het is gelogen. Het is een akelige, afschuwelijke leugen. Want de vijfde papegaai, en ze barstte in bittere tranen uit, de vijfde papegaai kon er maar op één poot op staan.' - De chinees Hai Sjang uit Sjanghai die meer kinderen had dan hij kon tellen; de kleinste heette Peter (Ja maar, een Chineesje kan toch geen Peter heten? Dat zei zijn vrouw nu juist ook tegen hem. Een Chineesje kan toch geen Peter heten, zei ze. Maar Hai Sjang was zo verschrikkelijk eigenwijs dat hij zei dat het kind of Peter zou heten of helemaal niets. Daarna ging hij in zijn hoekje zitten mokken met zijn oren over zijn hoofd. Toen moest de stakker van een vrouw natuurlijk toegeven en het kind werd Peter genoemd.). Ik weet het nog allemaal en ik moet er nog steeds om lachen.

Pippilotta Victualia Rolgordyna Kruizemunta Efraïmsdochter Langkous (dochter van Efraïm Langkous, vroeger de schrik der zeeën, nu negerkoning). Eigenzinnig en wijs. Wie wil dat nu niet zijn? En blijven? In de woorden van Pippi:
'Lief klein pilletje peperneut,
Ik wil nimmer worden greut.'

Het paardtillen heb ik nog niet helemaal onder de knie,  maar daar wordt aan gewerkt.

Pasen (2)

Pasen in vazen.
(Hoewel eerder Paasjes in vaasjes.)

Matthäus

Hoe begin je aan een blog dat over het einde gaat?

Ieder jaar ga ik naar de Matthäus. Dat is bijna een fysieke noodzaak. Er liggen geen religieuze gedachten aan ten grondslag, maar ik moet in de aanloop naar Pasen dit lijdensverhaal hebben gehoord en gezien.

Mijn omgeving is in dat kader grofweg verdeeld in drie groepen. De grootste groep denkt zo rond deze tijd dat de gekkekoeienziekte zeer lokaal heeft toegeslagen en smeedt achter de schermen plannen om mij te laten ophokken.  Dan is er een groep die me met argusogen bekijkt, maar met het telefoonnummer van een goede psycholoog binnen handbereik De Hobby Tolereert. En tot slot zijn er een paar mensen die zonder woorden laten weten: ik ook.

Matthäus-liefhebbers zijn er in soorten en maten. Er zijn mensen die de muziek gewoon mooi vinden, of alles nu in de juiste volgorde langskomt of door elkaar heen. Of die het alleen houden bij het 'Erbarme dich', de aria die zo'n beetje iedereen wel kent. Toen ik er voor het eerst heen ging vond ik het mooi, maar ook erg lang. Bij elkaar zit je toch zo'n drie uur te zitten. Heel veel Matthäusen verder heeft de muziek zich in mijn leven genesteld. Van het begin tot het eind loop ik mee in dat verhaal dat onomkeerbaar is. Dat in alle toonaarden toewerkt naar het onvermijdelijke. Omlijst en gedragen door die verpletterende muziek. Iedere volgende stap draagt iets van de vorige in zich. En ik kan, zo mooi als ik alle afzonderlijke stukken vind, ze eigenlijk niet los van elkaar horen. (Nu ben ik ook weer niet zo orthodox dat ik dat nooit doe, zeg ik er meteen maar even bij.)

Wat ik er ook zo mooi aan vind: het is een verhaal van alle tijden. Liefde, verraad, macht en machtsmisbruik, afscheid, dood, schuld, alles zit erin. Kijk een paar keer naar het journaal en je komt het allemaal tegen.

Er zit voor mij veel zakdoekenwerk in de Matthäus. En al duiken er ieder jaar nieuwe liefdes in op, er zijn er twee die ik al jaren koester. Als Jezus aan het kruis gestorven is blijft het even plechtig stil en dan zet het koor heel zacht 'Wenn ich einmal soll scheiden' (so scheide nicht von mir, de tekst alleen al - je hoort eerst even de evangelist, die de laatste uren beschrijft) in. Hier schuif ik al voorzichtig onderuit, maar het grote wegdragen zit bijna aan het einde, als het lijden plaatsmaakt voor berusting en overgave.

Gisteren heb ik weer van een prachtige uitvoering mogen genieten en terwijl ik dit tik luister ik naar de geweldige Philippe Herreweghe, 'live' in het Concertgebouw. Matthäus. En dan te bedenken dat als je op die naam googelt je eerst een 'voormalig Duits voetballer' geserveerd krijgt. Bach zou gillend uit het raam springen.

Pasen

Zwicht elk jaar voor Zo Veel Onnozelheid.

(En je kunt ze ook zo leuk vouwen.)

De schrijfster

Dick Bruna - De schrijfster

Of ik echt schrijfster wilde worden toen ik klein was, ik weet het niet.
Wat ik me herinner van de bekende lijstjes ...
* prinses
* stewardess
* kapster
* Pippi Langkous

Wel ben ik ooit heel ambitieus aan een boek begonnen. In een multomap. Ik denk een blaadje of twee, drie. Ik was misschien negen of tien. Het boek kwam er niet. Maar ik heb wel altijd, altijd geschreven. Stapels, stapels, stapels.

Dit oude bibliotheekboekje van Dick Bruna kreeg ik een paar jaar geleden. Omdat ik toch een beetje schrijfster ben geworden. Ook al 'lig' ik dan wel niet bij Scheltema.

Nou ja, en er is natuurlijk ook een écht boek.

(Als ik dit Bruna-boekje had geschreven had ik * speaks humbly * de laatste zin zo gedraaid dat hij wél rijmde.) (Nou wie weet ga ik nog eens zoiets doen. Ooit.)

Heintje Davids

Het is een beetje afscheidtijd.

De Matthäus die nu veel langskomt, een verhaal van lijden en sterven. Eckart die in maart en april altijd even in mijn hoofd komt buurten; maart is de maand waarin hij overleed, april is zijn verjaardagsmaand. En vanmiddag ga ik met het vaste zooitje oud-collega's uit de Eckart-tijd afscheid nemen van een andere oud-collega die vorige week vrijdagavond overleed.

En al is de gedachte rondom afscheid vaak droevig, er valt ook bijna altijd veel te vieren. Gedeelde herinneringen. Vriendschap. Dingen. En soms is het ronduit lachen geblazen. Want ik zit hier bureauzaken in mapjes te stoppen en kom het boekje tegen dat ik bij mijn heintjedavidsafscheid van Bernhoven - ze ging, maar ze ging niet - van mijn communicatiecollega's kreeg. Ze hadden allemaal een pagina over mij geschreven. Over mijn gewoontes. Woorden, uitdrukkingen en typetjes. Met tussendoor hilarische maar ook zakdoekencomplimenten.

Voor op het boekje de foto van dat mij zo dierbare ziekenhuis. Mét het door mij getekende mevrouwtje dat ze van mijn zakelijke website hadden geplukt.

Zoals de prachtige Maarten van Roozendaal - van wie de wereld helaas ook afscheid heeft moeten nemen - zei: om te janken zo mooi. Een jonge lente waard.