Matthäus

Hoe begin je aan een blog dat over het einde gaat?

Ieder jaar ga ik naar de Matthäus. Dat is bijna een fysieke noodzaak. Er liggen geen religieuze gedachten aan ten grondslag, maar ik moet in de aanloop naar Pasen dit lijdensverhaal hebben gehoord en gezien.

Mijn omgeving is in dat kader grofweg verdeeld in drie groepen. De grootste groep denkt zo rond deze tijd dat de gekkekoeienziekte zeer lokaal heeft toegeslagen en smeedt achter de schermen plannen om mij te laten ophokken.  Dan is er een groep die me met argusogen bekijkt, maar met het telefoonnummer van een goede psycholoog binnen handbereik De Hobby Tolereert. En tot slot zijn er een paar mensen die zonder woorden laten weten: ik ook.

Matthäus-liefhebbers zijn er in soorten en maten. Er zijn mensen die de muziek gewoon mooi vinden, of alles nu in de juiste volgorde langskomt of door elkaar heen. Of die het alleen houden bij het 'Erbarme dich', de aria die zo'n beetje iedereen wel kent. Toen ik er voor het eerst heen ging vond ik het mooi, maar ook erg lang. Bij elkaar zit je toch zo'n drie uur te zitten. Heel veel Matthäusen verder heeft de muziek zich in mijn leven genesteld. Van het begin tot het eind loop ik mee in dat verhaal dat onomkeerbaar is. Dat in alle toonaarden toewerkt naar het onvermijdelijke. Omlijst en gedragen door die verpletterende muziek. Iedere volgende stap draagt iets van de vorige in zich. En ik kan, zo mooi als ik alle afzonderlijke stukken vind, ze eigenlijk niet los van elkaar horen. (Nu ben ik ook weer niet zo orthodox dat ik dat nooit doe, zeg ik er meteen maar even bij.)

Wat ik er ook zo mooi aan vind: het is een verhaal van alle tijden. Liefde, verraad, macht en machtsmisbruik, afscheid, dood, schuld, alles zit erin. Kijk een paar keer naar het journaal en je komt het allemaal tegen.

Er zit voor mij veel zakdoekenwerk in de Matthäus. En al duiken er ieder jaar nieuwe liefdes in op, er zijn er twee die ik al jaren koester. Als Jezus aan het kruis gestorven is blijft het even plechtig stil en dan zet het koor heel zacht 'Wenn ich einmal soll scheiden' (so scheide nicht von mir, de tekst alleen al - je hoort eerst even de evangelist, die de laatste uren beschrijft) in. Hier schuif ik al voorzichtig onderuit, maar het grote wegdragen zit bijna aan het einde, als het lijden plaatsmaakt voor berusting en overgave.

Gisteren heb ik weer van een prachtige uitvoering mogen genieten en terwijl ik dit tik luister ik naar de geweldige Philippe Herreweghe, 'live' in het Concertgebouw. Matthäus. En dan te bedenken dat als je op die naam googelt je eerst een 'voormalig Duits voetballer' geserveerd krijgt. Bach zou gillend uit het raam springen.